Różne interpretacje rzadkiego artefaktu połączonego ze świątynnym rytuałem

Pod Starym Miastem w Jerozolimie znaleziono rzadki gliniany przedmiot, służący do religijnych rytuałów praktykowanych w żydowskiej świątyni 2000 lat temu. Według archeologów prof. Ronnego Reicha i dr Eli Shukrona artefakt mający rozmiar guzika posiada inskrypcje z aramejskimi słowami „Daka Le’Ya,” co znaczy „czysty dla Boga”.

Wierzą oni, że artefakt jest pieczęcią podobną do opisywanych w Misznie. Była ona prawdopodobnie używana przez urzędników świątyni aprobujących przedmioty do użytku rytualnego – olej lub zwierzę przeznaczone na ofiarę. Jeśli mają rację, jest to pierwszy raz, kiedy znaleziono fizyczny dowód świątynnych rytuałów potwierdzający słowo pisane. Miejsce, gdzie znaleziono pieczęć znajduje się na drodze głównej ulicy, która biegła od starożytnej Jerozolimy tuż obok świątyni.

Prof. Shlomo Naeh z Uniwersytetu Hebrajskiego, Wydziału Talmudu wierzy,

że inskrypcję można odczytać w trochę inny sposób, jako „Dakar a Leyehoyariv”. „Dakar” po aramejsku znaczy baran, natomiast „a” jak aleph to pierwszy dzień tygodnia, kiedy zmiana kapłańska, zgodnie z porządkiem Yehoyariv, miała obowiązek być w świątyni. Przedmiot był używany w świątyni w czasie uwielbienia, ale nie w sposób, w jaki przedstawiają to Reich i Shukron, powiedział Naeh. Aby zapewnić czystość zwierzęcej ofiary składanej w świątyni – oraz zapewnić sobie ekonomiczny monopol, jak wierzy Naeh – pielgrzymi musieli kupować ofiary składane na dziedzińcu świątyni.

Dawali pieniądze skarbnikowi, który wymieniał je na pamiątkę. Naeh uważa, że przedmiot był tą pamiątką z wpisanym rodzajem zakupionej ofiary. Ponadto wspiera on swą teorię wersem z Miszny potwierdzającym istnienie takich pamiątek. Powiedział także, że przedmiot nie mógł być pieczęcią, ponieważ nie ma w nim otworu na nić bądź rączki do przytwierdzania do innego przedmiotu.

za Word of Life w Izraelu