Najcenniejsza książka w Islandii
Islandia ma wspaniałą tradycję literacką, sięgającą wstecz do jej oklaskiwanych sag, napisanych w XII wieku.
„Mamy długą tradycję odręcznie kopiowanych manuskryptów” – mówi Kendra Greene, autorka książki The Museum of Whales You Will Never See: And Other Excursions to Iceland’s Most Unusual Museums (Muzeum Walii jakiego nigdy nie zobaczysz i inne wyprawy do najbardziej niezwykłych muzeów Islandii) (wyd. Penguin). „Poezja była śpiewana w dolinach, przekazywana od jednego pasterza do drugiego” – zauważa.
Po pojawieniu się prasy drukarskiej, w 1540 roku wydrukowano pierwszą książkę, którą był Nowy Testament. Potem nadszedł wstrząs Reformacji, w którym zabijano katolickich duchownych i palono zdobione ołtarze.
Jedyna w Islandii prasa drukarska przetrwała zamieszki i w 1584 roku, pod kierunkiem protestanckiego biskupa, wydano pierwszą kompletną Biblię islandzką, Gudbrandsbiblia.
Jak mówi Greene, pierwsze wydanie Biblii w ojczystym języku mieszkańców kraju było wielkim wydarzeniem. „Dla Islandii, oznaczało to kodyfikację języka i kultury, jej standaryzację, ze względu na fakt, że każdy kościół na wyspie otrzymał własny egzemplarz. Wszyscy zobowiązali się do udziału w tym dziele”.
Pierwsza Biblia miała 600 stron. „Wiemy, że wydrukowano pięćset egzemplarzy, i że siedem osób pracowało dwa lata nad ich wykonaniem” – mówi. Z tych pięciuset, dwa zachowały się w bibliotece narodowej. Greene sądzi, że kilka nadal może znajdować się w kościołach, do których pierwotnie trafiły.
Gdy w 2010 roku na Islandii doszło do poważnego wybuchu wulkanicznego, kurator znajdującego się w pobliżu wulkanu Muzeum Ludowego Skógar, Thordur Tómasson, zabrał ze sobą tylko jeden przedmiot.
„Mając do wyboru 15 tysięcy zebranych w muzeum przedmiotów, zatrzymał się, otoczony osobistą i materialną historią narodu” – opowiada Greene.
Tomasson wyszedł, trzymając w rękach Biblię z 1584 roku.
„(…) ustawy Pańskie słuszne i wszystkie sprawiedliwe. Pożądańsze nad złoto, nad wiele szczerego złota, słodsze nad miód i plastr miodowy”. (Księga Psalmów 19:10-11; Czesław Miłosz, Księgi biblijne, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003).
„Kurator muzeum Skógar pochodzi ze skąpo zaludnionego, południowego wybrzeża Islandii, omiatanego gwałtownymi wiatrami. Kilka lat temu przeszedł na emeryturę, ale nadal mieszka w mikroskopijnym Skógar (populacja: 21 osób), u podnóża pokrytego lodem wulkanu.
„Biblia z 1584 roku jest z powrotem w muzeum” – mówi Greene. „Pył po erupcji z 2010 roku nadal unosi się w powietrzu. W kwietniu tego roku, Thordur Tómasson skończył 99 lat i jest w domu, pisząc swoją 27. książkę”.
Autor: Mark Ellis
Źródło: GODREPORTS
