RóżneZe świata

Archeologia biblijna – 10 najważniejszych odkryć w roku 2018

Rzut oka na ważne prace wykopaliskowe ujawnione w tym roku

Zdjęcie: Carole Raddato /Flickr / CC BY 2.0

Każdego roku, niemal codziennie, odkrycia archeologiczne pomagają nam lepiej zrozumieć Biblię i potwierdzić jej szczegóły dotyczące ludzi, wydarzeń i kultury.

Poniżej podajemy wyniki najważniejszych odkryć zgłoszonych w 2018 roku, które poszerzyły naszą wiedzę o świecie biblijnym oraz dziejach wczesnego chrześcijaństwa.

10) Biblijne „Jeruszalaim” – napis na starożytnej kolumnie

Archeolodzy odkryli napis na filarze w wykopaliskach starożytnej wioski garncarza, w pobliżu zachodniego krańca współczesnej Jerozolimy na początku tego roku. Napis zawiera słowo „Jeruszalaim”, nazwę Jerozolimy zapisaną w języku hebrajskim, napis datowany na okres przed 100 r. przed Chrystusem.

Wieś garncarza bez wątpienia służyła wielu pielgrzymom, którzy podążali do Świątyni w Jerozolimie, zaledwie kilka kilometrów na wschód. Przywodzi to na myśl pole garncarza z Ew. Mateusza 27,7, zakupione przez kapłanów za pieniądze, które Judasz otrzymał za zdradę Jezusa, a następnie zwrócił.

9) Owoc granatu z gliny znaleziony w Tel Szilo

W Tel Szilo, miejscu, gdzie w okresie pomiędzy podbojem Kanaanu a budową Świątyni w Jerozolimie stał żydowski Przybytek i Arka Przymierza, wydobyto w wykopaliskach w tym roku niezwykły owoc granatu z gliny. W Biblii owoc granatu jest często występującą dekoracją świątyni (1Krl 7,18; 2Krl 25,17), a niewielkie owoce granatu ozdabiały poły obszernych szat kapłanów (Wj 28,33).

8) Napisy dotyczące Asarhaddona znalezione w świątyni Jonasza

W 2014 roku bojownicy ISIS wysadzili w powietrze świątynię grobu proroka Jonasza w irackim mieście Mosul. Zniszczona muzułmańska świątynia była posadzona na kopcu, gdzie archeolodzy wkrótce odkryli pozostałości pałacu króla asyryjskiego Asarhaddona. Imię króla pojawia się na inskrypcjach odkrytych w tunelach wykopanych przez ISIS, a prowadzących do wnętrza kopca, w których bojownicy poszukiwali artefaktów do sprzedaży na rynku antyków. Dzisiaj archeolodzy korzystają z tych tuneli badając pozostałości świątyni.

Stary Testament wspomina Asarhaddona w kontekście zabójstwa jego ojca, Sennacheryba (1Krl 19,36-37; Iz 37,37-38), który był królem, który spustoszył duże obszary królestwa Judy i bezskutecznie oblegał Jerozolimę za króla Ezechiasza. Sam Asarhaddon rządził w latach 681-669 przed Chrystusem. Informacje, które archeolodzy odkrywają w ruinach jego pałacu, powiedzą nam więcej o ostatnich dniach królestwa asyryjskiego niż o czasach Jonasza, który żył prawie sto lat wcześniej i którego faktyczne miejsce ostatecznego spoczynku nie jest znane.

7) Semickie abecedarium znalezione w Egipcie

Historia biblijna wiele razy krzyżuje się z historią pisma, co ilustruje zapisany kawałek wapienia odkryty w 1995 roku w grobowcu w Luksorze, na zachodnim brzegu Nilu. Egiptolog Thomas Schneider z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej rozszyfrował litery i ogłosił w tym roku, że jest to abecedarium, bardzo wczesna wersja semickiego alfabetu w porządku ABC.

Odkopany grób pochodzi z roku 1450 p.n.e., z czasów Mojżesza według chronologii biblijnej. Sugeruje to, iż jeśli „Mojżesz spisał wszystko, co Pan powiedział” (Wj 24,4), nie był jedynym, który pisał w owym czasie pismem semickim w Egipcie.

6) Nieograbiony grobowiec rodziny królewskiej w Megiddo

Grobowiec kananejski odkryty w Tel Megiddo w roku 2016, a opisany na początku tego roku, ujawnił nowe informacje o mieszkańcach jednego z najsłynniejszych i najważniejszych starożytnych miast w regionie. W swoim raporcie z marca bieżącego roku archeolodzy wyrazili zdziwienie, że grobowiec liczący 3700 lat był nadal nietknięty i nie został ograbiony, zawierając szczątki mężczyzny, kobiety i dziecka, wszystkie przyozdobione złotą i srebrną biżuterią.

Archeolodzy liczyli, że grobowiec dostarczy im dużo więcej informacji o kulturze kananejskiej z czasów izraelskich patriarchów. I rzeczywiście, zaledwie kilka tygodni temu donoszono, że pozostałości odkryte w jednym z dzbanów z grobu to wanilia, która nie była uważana za przyprawę znaną ani wykorzystywaną w tamtej części starożytnego świata. Odkrycie świadczy o ożywionym handlu przyprawami w starożytnym świecie.

5) Odważnik beka ze Wzgórza Świątynnego

odważnik bekaWyjątkowo dokładne badanie piasku wykopanego przez archeologów, zwanego procesem przesiewania na mokro, zaowocowało wieloma drobnymi, ale znaczącymi odkryciami w ostatnich latach, takimi jak odważnik beka, co ostatnio odnotowano. Jak podaje księga Wyjścia 38,26, beka była używana do mierzenia podatku świątynnego o wadze pół szekla, należnego od każdego członka wspólnoty.

Ten leciutki odważnik (5,5 g) został opisany hebrajskimi literami jako beka, a odkryto go w wykopaliskach blisko łuku Robinsona, w południowo-zachodnim narożniku Wzgórza Świątynnego. Uważa się, że był używany do ważenia podatku świątynnego w okresie Pierwszej Świątyni.

4) Odcisk pieczęci gubernatora Jerozolimy

W 2017 roku, podczas oczyszczania z piasku kamieni w starożytnym murze w Jerozolimie, archeolodzy odkryli biblijny tytuł „gubernatora miasta”, dotychczas nie odkryty przez archeologię. Podczas starannego przesiewania piasku ukazał się odcisk glinianej pieczęci. Obraz na glinie przedstawia dwie postacie naprzeciw siebie i napis.

Gubernator miasta, odpowiednik współczesnego burmistrza, jest wspomniany w 2 Księdze Królewskiej 23,8, gdzie autor wymienia niejakiego Jozuego, gubernatora miasta w czasach Ezechiasza, oraz w 2 Księdze Kronik 18,25, gdzie autor zapisał, iż Amon był gubernatorem miasta w czasach Jehoszafata (NASB).

3) Podpis Izajasza proroka w odcisku pieczęci?

Kolejny odcisk pieczęci ujawniono w roku 2018, tym razem z prawdopodobnym imieniem jednego z najważniejszych proroków Starego Testamentu, Izajasza. Napis niemal brzmi: „prorok Izajasz”, ale ponieważ na końcu brakuje jednej litery, nie jest jasne, czy rzeczywiście odnosi się do imienia osobowego.

Jednym z dowodów sugerujących, że odcisk pieczęci odnosi się do biblijnego proroka, jest mały kawałek gliny, który archeolodzy odkryli niedaleko Wzgórza Świątynnego w Jerozolimie. Podobny odcisk pieczęci, który odnaleziono w roku 2015, mówi o „królu Ezechiaszu z Judy”. Król Ezechiasz oraz prorok Izajasz są wymienieni obok siebie w 17 wersetach w Biblii.

2) Głowa posągu biblijnego króla z Abel Bet Maaca

To odkrycie mogło trafić na szczyt listy, gdyby istniał jakiś sposób zidentyfikowania, kogo przedstawia głowa posągu. Ale brak imienia czy napisu. Najlepszą wskazówką co do jego tożsamości jest opaska wokół głowy, sugerująca koronę.

Ta malutka, pięciocentymetrowej wysokości rzeźba została znaleziona w 2017 roku w Abel Bet-Maaca, w pobliżu granicy między Izraelem i Libanem, ale zwróciła na siebie uwagę publiczności, gdy latem ubiegłego roku została wystawiona w Muzeum Izraela. Pochodzi z IX wieku p.n.e., więc mogła przedstawiać króla północnego królestwa Izraela, jak Achab czy Jehu. Ale równie dobrze mógł to być król Hazael z Damaszku lub król Itobaal z Tyru, ojciec Jezebel.

1) Pierścień z pieczęcią Poncjusza Piłata

Imię Poncjusza Piłata, rzymskiego prokuratora, który przesłuchiwał Jezusa, a następnie kazał go ukrzyżować, po raz drugi pojawiło się w relacjach archeologicznych. Po raz pierwszy jego imię i tytuł były wyryte w kamieniu odkrytym w 1961 r. w Cezarei Nadmorskiej. Zaledwie kilka tygodni temu naukowcy ogłosili, że pierścień z pieczęcią wykopany pod koniec lat sześćdziesiątych w Herodium, pustynnym pałacu na obrzeżach Betlejem, także nosił napis „Pilates”.

Napis na mocno skorodowanym pierścieniu został wreszcie odczytany przy użyciu zaawansowanych technik fotograficznych. Pierścień ze stopu miedzi prawdopodobnie nie był wystarczająco fantazyjny, aby Piłat mógł go nosić. Prawdopodobnie nosił go ktoś, kto był upoważniony do działania w imieniu Piłata i który używał pieczęci do tworzenia oficjalnych pism.

Te odkrycia, stosunkowo mało znaczące pojedynczo, łączą się z wieloma innymi odkryciami dokonywanymi przez dziesięciolecia, dostarczając mocnych dowodów co do historycznych szczegółów zawartych w Biblii.

Gordon Govier

Gordon Govier jest redaktorem magazynu ARTIFAX i producentem wykonawczym programu radiowego i podcastu The Book & The Spade.

tłum. Ryszard Pruszkowski

źródło: ChristiantyToday.  Przetłumaczono za zgodą.

Inne
Izraelscy archeolodzy prawdopodobnie odkryli jerozolimski rynek z czasów Jezusa

pokaż więcej

Podobne wiadomości

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button